Historia

Roztocznik

Najwcześniejsza wzmianka o Roztoczniku pojawiła się już w roku 1305, w księdze uposażeń biskupa wrocławskiego, pod nazwą Alberti villa. Gdy Śląsk należał jeszcze do Piastów, wieś była własnością klasztorną, a później templariuszy. Pierwszy jej znany właściciel, z 1375 roku, to Hannose von Liebenow. Później wieś wielokrotnie przechodziła z rąk do rąk różnych rodów, a ostatnim jej właścicielem – do maja 1945 roku – był major Adolf Graf von Seidlitz-Sandreczki.
Do 1 września 1947 roku, kiedy wieś otrzymała obecną nazwę – Roztocznik, jej nazwa ewaluowała wielokrotnie, i tak był to: Albrechtsdorf (1375 rok), Olbersdorff, Olbrechtsdorf (1677), Ullersdorf (1785), Olbersdorf. Ta ostatnia nazwa funkcjonowała do końca II wojny światowej, a po jej zakończeniu mówiono jeszcze o Gniłym Potoku.
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków w Roztoczniku wpisane są:
● zabytkowy zespół pałacowy z XIX wieku, obejmujący pałac wraz z parkiem angielskim;
● kościół pw. św. Józefa Oblubieńca, należący do parafii św. Jadwigi Śląskiej w Gilowie, zbudowany w XIV wieku i przebudowywany w XVII i XVIII. Wewnątrz znajdują się: renesansowy ołtarz i ambona oraz wykonana z kamienia chrzcielnica z 1610 roku.

Dwór, rezydencja, szkoła

Pierwszy, renesansowy dwór powstał na terenie Roztocznika w XVI wieku. Pozostałości jego murów znalazły się w pałacu, wybudowanym w końcu XVIII wieku, gdy wieś należała do rodu von Seherr-Thoß. Dzisiejszą formę – neobarokowej rezydencji – nadała pałacowi przebudowa w 1910 roku,na zlecenie ówczesnych właścicieli majątku, rodu von Seidlitz-Sandreczki. Pod koniec wojny w pałacu ukryto ponoć zbiory Staatsarchiv von Breslau (Archiwum Państwowego z Wrocławia).
Po wojnie w pałacu miała siedzibę szkoła rolnicza, którą w latach 80. przekształcono w Zespół Szkół Mechanizacji Rolnictwa, a następnie w Zespół Szkół im. Macieja Rataja. W 1993 w budynku wybuchł pożar. Ostatni uczniowie opuścili mury tej szkoły w 2005 roku. Opuszczony pałac stopniowo popadał w ruinę.
23 kwietnia 2012 roku „Kłos Investment” sp. z o.o. z Wrocławia nabyła od Powiatu Dzierżoniowskiego zespół pałacowo-parkowy w Roztoczniku 64, by stworzyć tam ośrodek opieki dla osób starszych. W jego skład wchodzi pałac w stylu neobarokowym (powierzchnia ponad 2,1 tys. m kw), były internat (do niego trafią wiosną 2015 roku pierwsi pensjonariusze) oraz park ze starodrzewem, alejkami i stawem.

Architektura pałacu

Neobarokowy pałac dwuskrzydłowy został wybudowany na planie litery L. W roku 1910 miała miejsce przebudowa, w następstwie której rezydencja otrzymał dzisiejszy wygląd, tj. została rozbudowana o skrzydło północne oraz podwyższona o kondygnację. Budynek jest podpiwniczony oraz posiada użytkowe poddasze.
Fasada rysuje się jako dwukondygnacyjna, przykryta wysokim mansardowym dachem dwuspadowym z lukarnami. Wyodrębnia się ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem. Ponad głównym wejściem znajduje się balkon ze zdobioną balustradą, a powyżej, kartusz herbowy z labrami i trzymaczami w postaci dwóch żołnierzy. Elewacje pałacu są zdobione narożnym boniowaniem oraz rozbudowanym gzymsem koronującym. Na osi fasady znajduje się główne wejście do pałacu, prowadzące do dużego holu, zdobionego przez dwie arkady wsparte na filarze. Do wejścia prowadzi symetryczny, owalny podjazd.
Co ciekawe, pomieszczenia pierwszej kondygnacji zdobione są na sklepieniach neorokokową sztukaterią. Z kolei druga kondygnacja została rozwiązana jako ciąg pomieszczeń w układzie dwutraktowym, w którym na osi rozplanowano najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie – na rzucie zbliżonym do kwadratu – będące salonem głównym. Jest on bogato zdobiony lizenami, girlandami i owalnymi medalionami. Dekoracja obejmuje ściany i sufit pomieszczenia, dodatkowo w narożach mieszczą się nisze, w których dawniej stały rzeźby. Stiuki w delikatnych barwach oraz plafon zdobiony freskiem przedstawiającym roztańczone dzieci. Zachowały się neobarokowe sztukaterie z motywami rocaille i girland roślinnych.
Obok pałacu zachował się fragment pierwotnego parku krajobrazowego założonego w końcu XVIII wieku, ze stawem oraz zachowanym częściowo układem ścieżek i starodrzewiem. Inne zachowane budowle kompleksu to kuźnia i wozownia.